Een Uur Cultuur zaterdag 3 mei

Met Sophie Kerkhof, alle tips op een rij

Afgelopen zaterdag had ik beeldmaker Sophie Kerkhof in de uitzending. Ik begon met deze intro:

Terwijl deze week de Wereldtentoonstelling in Osaka opende, waar Nederland wordt vertegenwoordigd als brenger van innovatie, en Nijntje; en we ondertussen de Rode Lijn hebben geveild, die is onder de hamer gegaan voor minstens 60.000 mensenlevens, ga ik in gesprek met een maker, een kunstgreep, om met kunst grip te krijgen op de wereld, of om hem gewoon een beetje mooier te maken.

En ik deelde een gedicht, deze ochtend van de Brabantse dichter Wout Waanders:

WAT ER NU ZO ANDERS IS

Er zijn zoveel manieren om verschillen aan te wijzen.
Op je hurken of staand in je gloednleuwe schoenen,
lopend, door een donker steegje, of daar,
langs het maiskolvenveld.

Of op je scootmoblel natuurlijk,
rijdend langs snackbar Baby Blue,
met een sigaret in je ene hand
plus je mobiele telefoon.
Er zijn zoveel manieren om verschillen aan te wijzen
maar altijd gaan ze volgens hetzelfde patroon:
hier is dit, daar is dat. Anders dan hier,

gaat het daar zo. Er zijn geen uitzonderingen
op de manieren van spreken over verschillen.
Geen mens is daar ooit over begonnen.

Sophie Kerkhof begint daar, zoals deze dichter, ook over in haar werk. Ze studeerde Journalistiek en Fotografie. En ze maakte bij VPRO DORST de serie Bettieakkumaai, een poging om mensen dichter bij elkaar te krijgen. Met een rode Canta.

Samen met Matcha Mandy en Dennie de geurboom neemt ze je mee haar bubbel uit: naar mensen die op het eerste oog niet zo verschillen, maar het ergens ernstig over oneens zijn. Twee homo’s, een voor en de ander tegen pride. Een vader en een dochter, de een voor de BBB in de politiek, de ander progressieve journalist. Een tradwife en een huisvader. Ze liet ze in gesprek gaan over dat verschil, aan hun eigen keukentafels. Dat levert een serie hele mooie, open gesprekken over, waaruit blijkt dat we het ergens over oneens mogen zijn, maar dat er tegelijk heel veel overblijft waarin we op elkaar lijken. En hoe belangrijk het is, dat we zo verschillen. Laten we dat vieren, in plaats van ons uit elkaar te laten drijven.

Het is een grappige, open docuserie. Ik vroeg haar waarom dit haar manier van maken is. Ze is steeds op zoek naar echtheid. Dat is iets Brabants, denkt ze. Dat is die scootmobiel, voor dat cafetaria, in het openingsgedicht. En dat zit ook in haar fotoreeksen. En in haar tips. Waarbij de overlap tussen de film The Dreamers, en de documentaire The Wolfpack me zo trof: in allebei de films leren de hoofdpersonen hoe de wereld in elkaar zit door films. De zeven broers in The Wolfpack zitten in hun appartement in Manhattan opgesloten omdat hun ouders de buurt te gevaarlijk vinden, en weten dankzij de DVD’s die ze bezitten hoe de wereld daar buiten moet zijn. Ze spelen de films uit, met elkaar. In The Dreamers is de Franse tweeling verwikkeld in een romantische driehoeksrelatie met de Amerikaanse filmstudent, maar ook zij spelen alleen maar scenes uit die ze uit de films kennen. Het is broeierig en heet, maar alleen omdat ze uitspelen wat ze zien. Waarom vinden we dit romantiek? Omdat we het zo hebben leren zien. Waarom vinden we dit mooi, en dat niet? Omdat we het herkennen. Dus we herkennen echtheid ook. We herkennen het en proberen het na te spelen. Het mooiste aan het gesprek vond ik dat dat zoeken naar wat echt is iets verder ging dan alleen in beeld, ze vertelde dat ze vroeger ook in zichzelf moest bijten, om zichzelf ervan te overtuigen dat ze echt bestond. En eigenlijk heeft ze dat nog steeds wel. Misschien kun je dat juist goed in beeld brengen wat echt is, door er zelf een afstand tot te voelen, en er zo nieuwsgierig naar te zijn.

Sophie’s tips:

Boek: Als de wolven huilen
Fotoboek: Silver lake drive
Podcast: Het mysterie van de lachende frietzak
Toneel: F*ck Lolita
Tentoonstelling: This will not end well
Museum: FOMU
Openbare kunst: Draaiend huis: Keesje Kraak
Festival: Best Kept Secret
Nu in de bioscoop: Sinners
Streaming: The dreamers
Serie: Black Mirror
Docu: The Wolfpack
Club/uitgaansavond: Meimarkt
Gratis: Nachtzuster
Andere tip: Paul en Paultje

Heb je cultuurtips die we niet mogen missen? Mail de redactie: eenuurcultuur@vpro.nl